Haurren Tratu Txarrak: Haurtzaroan ere, ez da dena zoriona.
Haurrenganako tratu txarrak bazterkeria bizi duten guneetan
kokatzen ditu gure inkontzienteak, oharkabean familien batez bestekoarekin zerikusirik ez duten etxeekin erlazionatzen dugu arazo hori nahi gabe, pobrezia handia, ikasketa maila txikia edo toxikomaniaren eraginak bizi dituzten ingurune minoritarioetan hain zuzen ere. Gutako edozeinek ere, herritar arruntak, nekez irudikatu ohi ditu horrelako gertaera tamalgarriak familia konbentzionaletan, gizartean integraturik dauden eta gehiengoaren pareko bizitza kalitatea duten gurasoen etxeetan.
Baina ez dugu xalo jokatzen, ez eta halabeharrez ere. Kasu honetan, badira gutxienez bi arrazoi tratu txarrak giro marjinal edo bereziki zailetako familietako haurrei zergatik egozten dizkiegun ulertzeko. Lehenik eta behin, hedabideetan zabaltzen diren albisteetan haurrentzat degradagarri eta kaltegarrienak diren gertaerak baino ez dira jasotzen: tratu txar fisiko larriak, torturak, erailketak, haurren oinarrizko premiak ez betetzea edo haurren gorputza edo irudia helburu pornografikoetarako erabiltzea... eta ia ez zaio begiratu ere egiten komunikabideen ikuspegitik hain errentagarri ez den beste tratu txar klase bati, hain deigarri eta morbosoa ez delako.
Eta bigarrenik, edozein sumintzeko moduko izugarrikeria horiek sekula egingo ez lituzketen guraso askoren buruan haurren tratu txarrak oso katalogo laburrera mugatzen dira eta ez dute pentsatu ere egiten ia egunero edo noizean behin beren seme-alabekin izaten duten portaeraren bat tratu txarrezkoa izan daitekeenik.
Alde guztietan dago?
Arazoa nahi baino hedatuago dago eta, era ezkutuan bada ere, ingurunerik hurbilenean ere gertatzen da. Drama baztertua da, ez baitugu arazoaren norainokoaren berri zenbaki eta estatistika bidez emango digun daturik. Eta gizartearentzat lotsagarri delako, gizatasun, sentsibilitate eta gizarte-kulturaren hutsunea erakusten duelako eta den bezala onartzeak min ematen duelako; azken batean gizakiok eratu dugun elkarbizitza-sistemako gaixotasun bat baino ez baita.
Haurrenganako tratu txarren arazoak gero eta indar eta maiztasun handiagoa duela pentsatzea ez da ezkorregia izatea: gure gizartea merkatu ekonomia batean garatu eta hazten da eta bertan gizarte ongizatea sortzen duten egiturak ez dira behar bezain eraginkorrak eta hiriko kontzentrazio izugarrietarako joera dago; horren ondorioz, familia askok bere girotik alde egin behar izaten du, giro kultural arrotzean eta babes eta harrera neurririk gabe. Gainera, pobrezia eta bazterkeriazko gune gero eta handiagoak arazo latza dira ekonomikoki garaturiko herrialde askotan, geurean barne. Eta ikuspegi psikologikotik, badirudi egiaztatzen ari dela egunean zehar pilatzen ditugun frustrazioak ahulenen aurka, kasu honetan haurrekin, askatzen ditugula.
Tratu txarrak eragiten dituen pertsona ez da ezinbestean sentsibilitaterik gabeko deabrua, desorekatua, erreferentzia sozialik gabeko marjinatua, edo umetan arazo hori jasan zuen aita edo ama. Edozein pertsona irits liteke tratu txarrak eragitera, laneko porrotak edo umilazioek edo lagunen gaitzespenak edo bere bizitzarekin gustura ez sentitzeak eragiten dion angustia pilatua egoki metabolizatzen ez baldin badaki.
Beste zenbait pertsona helduk oso esku arina izaten dute, portaera horrek umearengan izan dezakeen eraginaz ohartu gabe.
Zer dira , benetan, tratu txarrak?
Gurasoen edo haurra zaintzeaz arduratzen diren pertsonen ekintzen ondorioz haurraren osasun fisikoa eta segurtasuna edo ongizate psikologikoa arriskuan denean esan ohi da tratu txarrak edo gehiegikeriak gertatzen direla. Tratu txarrak ekintzaz edo omisioz eta zabarkeriaz gerta daitezke. Lau tratu txar mota daude. Tratu txar fisikoa pertsona heldu batek nahita eragindako kolpe, iletik tira egite, ostiko, ziztada... eta antzekoen ondorioz sortzen diren lesioak dira.
Zigor desegoki edo larregikoek eragindako kalteak ere izaten dira. Zaila da bereiztea non bukatzen den "zentzuzko" zigor fisikoen bidezko diziplina eta non hasten den gehiegikeria. Zigor fisikoa erabiltzen duenak azken baliabide gisa erabiltzen duela argudiatu ohi du, hain azkarrak ez diren beste bide zuzentzaile batzuk (eta gurasoei ahalegin handiagoa eskatzen dietenak), adibidez azalpenak eta zigor edo mehatxu txikiagoak, eraginkor izan ez direnean. Ez dio haurrari minik egin nahi, jokaera desegoki bat zuzentzea du helburu. Baina, "garaiz emandako ipurdiko txikia" salbu (guraso askok beharrezko jotzen dute hori, horren inguruan oraindik eztabaida badago ere), eta hori ere haurrak beste inolako bideri erantzuten ez dionean; baina bestela, zigor fisikoa haurraren duintasun eta autoestimaren aurkako eraso larria da eta kalte emozional larriak eragin diezazkioke. Zigor fisiko larriak sarri jasaten dituzten haurrek indarkeriazko jokaerak errepikatzeko joera izan ohi dute, euren helburuak lortzeko edo itxuraz arrazoirik gabe.
Hauexek izan ohi dira tratu txar fisikoen arrastoak: erredurak, haustura edo ubelduak, azalpen sinesgarririk gabe kolpetik agertzen direnak; haurrak pertsona helduak hurbiltzen zaizkionean beldurtuta agertzea; gurasoek haurrari buruz mespretxuz hitz egitea edo familiak haurra diziplina fisiko zorrotzegiaz tratatzea.
Bigarren tratu txar mota utzikeria edo zabarkeria da, haurraren oinarrizko beharrak betetzeko eginkizunean akats handiak izatea, dela heziketan, osasunean eta segurtasun edo ongizatean. Utzikeria fisikoa dagoela esan dezakegu haurraren osasuna zaintzen ez denean, etxetik bota edo behin eta berriz adin txikikoen zaintzapean uzten denean eta heziketako utzikeria esaten zaio haurrak bere beharren araberako heziketa eta eskolaratzea izan dezan zaintzen ez denean. Utzikeria edo zabarkeriaren zeinuak: eskolara ez joatea, behar duten zainketarik jasotzen ez duten hortz eta begietako arazoak, itxura zabarra, haur txikiak etxean bakarrik uztea, gurasoen egoera ekonomikoa txarra izan ez arren haurrak gaizki jantzita ibiltzea...
kokatzen ditu gure inkontzienteak, oharkabean familien batez bestekoarekin zerikusirik ez duten etxeekin erlazionatzen dugu arazo hori nahi gabe, pobrezia handia, ikasketa maila txikia edo toxikomaniaren eraginak bizi dituzten ingurune minoritarioetan hain zuzen ere. Gutako edozeinek ere, herritar arruntak, nekez irudikatu ohi ditu horrelako gertaera tamalgarriak familia konbentzionaletan, gizartean integraturik dauden eta gehiengoaren pareko bizitza kalitatea duten gurasoen etxeetan.
